İç Komutlar: Açılışta Command.com dosyası ile Ram belleğe yüklenirler. Çok sık kullanılan komutlardır. Kullanıcı tarafından silinemzler.
Dış Komutlar: Depolama birimi üzerinde çalışabilir dosya olarak bulunurlar. (Genellikle sabitdisk). Çok sık kullanılmayan komutlardır. Kullanıcı tarafından silinebilirler. Silindiklerinde kullanılmaz duruma gelirler.
Joker Karakterler: Dos işletim sistemi komutlarının yanında kullanılan karakterlerdir.
*: Tüm karakterler yerine geçer. Birden fazla karakter yerine kullanılabilir.
?: Tek bir karakter yerine geçer.
KOMUTLAR:
1.CLS(Clear Screen): Ekranı temizlemek için kullanılır. Komut göstergeci ve imleç 1. satıra gelir.
2.DATE: Sistem tarihini görüntülemek ve değiştirmek için kullanılır.
3.TİME: Sistem saatini görüntülemek ve değiştirmek için kullanılır.
4.VER: Kullanılan işletim sisteminin sürümünü(versiyonunu) gösterir. Örneğin Dos 6.22 ya da Windows 95 gibi.
5.VOL: Disk ya da disketin etiketini ve seri numarasını gösterir.
6.LABEL: Disk ya da disketin etiketini ve birim adını değiştirmek için kullanılır.
7.DIR: Dır komutu aktif sürücü ve aktif klasör içindeki dosya ve klasörleri listelemek için kullanılır. Dır Komutunun bir çok parametresi vardır.
C:\>DIR (Sabit diskin ana klasöründeki tüm dosyaları ve klasörleri listeler).
C:\OYUN>DIR (Oyun klasörü altındaki dosya ve alt klasörleri listeler).
Parametreler:
/P (Page): Dosya ve klasörlerin sayfa, sayfa listelenmesini sağlar.
C:\Muhasebe\Logo>DIR /P (Muhasebe klasörü altındaki Logo klasörü içindeki dosya ve klasörleri sayfa, sayfa listeler).
/W: Dosya ve klasörleri 5 sütün halinde yan yana listeler. DIR /W.
/O(SORT): Dosya ve klasörleri belirli kriterlere göre sıralı bir şekilde listelemek için kullanılır. /O yalnız başına kullanılmaz. Yanında sıralama kriterleri harf olarak belirtilmelidir. Bu kriterler şunlardır:
n(Name): İsme göre küçükten büyüğe (A…Z) sıralı liste. DIR /On
e (Extented): Uzantıya göre küçükten büyüğe (A…Z) sıralı liste. DIR /Oe
s (Size): Küçük boyutludan büyük boyutluya doğru sıralı liste. DIR /Os
d (Date): Eski tarih başta olmak üzere sıralı liste. DIR /Od
g: Önce klasörler sonra dosyalar listelenir. DIR /Og.
Sıralama işlemini ters yönde yapma için sıralama kriterinin önüne – işareti getirilir.
DIR /O-n (İsme göre büyükten küçüğe (Z…A) sıralı liste.)
DIR /O-d (Yeni tarih başta olmak üzere sıralı liste.)
DIR /O-s (Büyük boyuludan küçük boyutluya doğru sıralı liste.)
/A (Attrib): Niteliklerine göre dosyaları listeler. Dosyalar 4 niteliğe sahip olabilir: h (Hidden-Gizli), a (Archive-Arşiv), s (System-Sistem), r (Read only- Sadece okunabilir).
Dır /Ah: Gizli dosyaları listeler.
Dır /Aa: Arşiv dosyalarını listeler.
Dır /As: Sistem dosyalarını listeler.
Dır /Ar: Sadece okunabilir dosyaları listeler.
Dır /Ad: Yalnızca klasörleri listeler.
/b: Dosya ve klasörleri bir sütun halinde listeler. Boyut, tarih, saat bilgilerini göstermez. (DIR /b).
/l: Dosya ve klasörleri küçük harfle listeler. (Dır /l)
/s: Bu parametre çok önemlidir. 2 görevi vardır.
görevi bir klasörü tüm alt klasörleriyle beraber listelemektir. C:\Windows>DIR /S (Windows klasörünü tüm alt klasörleriyle beraber listeler. Yani alt klasörlerin içeriğini de gösterir.)
görevi sabit diskte herhangi bir dosyayı aramaktır. C:\>DIR Mario.exe /S (Mario.exe dosyasını sabit diskte arar; bulursa yerini gösterir.)
DIR Komutuyla İlgili Karışık Örnekler:
C:\>DIR *.exe /On /p (Sabit diskin ana klasöründeki uzantısı exe olan dosyaları isme göre sıralı bir şekilde listeler.)
A:\OYUN>DIR /Ah /Os /w (Diskette Oyun klasörü altındaki gizli dosyaları boyutuna göre küçükten büyüğe sıralı şekilde ve 5 sütun halinde listeler) .
C:\> DIR A*.* /s (Sabit diskte isminin baş harfi A olan dosyaları arar ve yerini gösterir.)
C:\> DIR A???.Bat /Ar /Od /p (Sabit diskin ana klasöründeki isminin baş harfi A olan ve ismi 4 harften oluşan, uzantısı bat olan sadece okunabilir dosyaları tarihe göre sıralı bir şekilde sayfa, sayfa listeler.)
8. MD (Make Directory): Klasör oluşturmak için kullanılır. Genel Kullanımı MD <Klasör İsmi> şeklindedir.
C:\>MD Oyun (Ana klasör altında oyun isimli klasör oluşturur.)
C:\Windows> MD \Oyun (Yukarıdaki örnekle farkı yoktur. Bu komut satırı da ana klasör altında Oyun isimli klasör oluşturur. (\ (ters slaş) işaretinin kullanımına dikkat edin).
C:\
C:\> MD Okul
C:\>MD Okul\Sınıf
C:\>MD Okul\Sınıf\Öğrenci
C:\>MD Yedek
C:\Oyun>MD \Okul
C:\Oyun>MD \Okul\Sınıf
C:\Oyun>MD \Okul\Sınıf\Öğrenci
C:\Oyun>MD \Yedek
9. CD (Change Directory): Klasör değiştirmek yani klasör içine girmek için kullanılır.
C:\>CD Okul (Çıktısı: C:\Okul>)
C:\>CD Okul\Sıınıf (Çıktısı: C:\Okul\Sınıf>)
A:\>CD C:\Yedek (Çıktısı: C
\Yedek>)C:\Okul\Sınıf>CD Öğrenci (Çıktısı: C:\Okul\Sınıf\Öğrenci>)
CD..: Bulunulan klasörden bir üst klasöre çıkmak için kullanılır.
C:\Okul\Sınıf>CD..
C:\Okul>CD..
C:\>
CD \: Hangi klasörde bulunulursa bulunulsun direkt ana klasöre geçmek için kullanılır.
C:\Windows\Oyunlar\Dos\Mario>CD \
C:\>
10. DEL (Delete): Dosya silmek için kullanılır. DEL <Dosya ismi yada joker kararkterler>
C:\Oyun>DEL Mario.exe (Oyun klasörü altındaki Mario.exe dosyasını siler).
C:\Oyun>DEL *.EXE (Oyun klasörü altındaki uzantısı EXE olan dosyaları siler).
C:\>DEL *.* (Ana klasör altındaki tüm dosyaları siler. Tehlikeli bir komuttur.
Bilgisayarın açılmamasına sebep olabilir. Çünkü açılış dosyaları ana klasör
altındadır)
C:\>DEL C:\Notlar\*.* (Notlar klasörü altındaki tüm dosyaları siler).
NOT: DEL komutu ile klasör silinemez. Sadece dosya silinebilir.
11. RD (Remove Directory): Klasör silmek (kaldırmak) için kullanılır. RD komutuyla klasör silmek için 1. Silinecek klasörün içi boş olmalıdır. Yani silinecek olan klasörün içinde başka klasör ya da dosya olmamalıdır. 2. Silinecek olan klasörün içinde bulunulmamalıdır.
C:\Ders> RD C:\Ders şeklinde verilen komut satırı yanlış olur. Çünkü silinmek istenen klasörün içindeyiz.
12. DELTREE: Bir Klasörü içindeki tüm alt klasörlerle ve dosyalarla beraber siler. Yani klasörü tamamen kaldırır. RD komutuna göre kullanımı çok daha kolay ve pratiktir. Ancak Deltree bir dış komuttur. Deltree.exe dosyası yanlışlıkla harddiskten silindiğinde RD komutu kullanılmak zorundadır.
Yukarıdaki örnekte RD komutuyla sildiğimiz Okul klasörünü Deltree komutuyla aşağıdaki gibi kolayca silebiliriz.
C:\>DELTREE Okul.
13. COPY: Dosya kopyalamak için kullanılır. Bir klasörden başka klasöre ya da diskete dosya kopyalanabilir.
COPY <Kayna> <Hedef>
Kaynak: Mutlaka bir yol ve dosya ismi kullanılmalıdır. Kaynak belirlenirken şu soruya uygun olarak belirlenmelidir: Neredeki hangi dosya yada dosyalar kopyalanmak isteniyor.
Hedef: Dosyanın nereye kopyalanacağı belirtilir.
Yani COPY komutu kullanılırken neredeki hangi dosyanın nereye kopyalanacağı doğru bir biçimde belirlenmelidir. Aksi taktirde yanlış bir kopyalama işlemi yapılır yada komut hata verir.
Örnek:
C:\>Copy liste.txt c:\Yedek (Ana klasör altındaki liste.txt dosyasını Yedek klasörü içine kopyalar).
C:\>Copy Ders\sorular\soru1.doc A:\ (Ders klasörü altında sorular klasörü içindeki
soru1. doc dosyasını Disketin ana klasörüne kopyalar).
C:\Windows>Copy \Okul\*.* \yedekler (Ana klasör altındaki okul klasörü içindeki tüm dosyaları ana klasör altındaki yedekler klasörü içine kopyalar.)
A:\Belgeler>Copy C:\Okul\*.* C:\yedekler (Sabit diskin ana klasörü altındaki okul klasörü içindeki tüm dosyaları Sabit diskin ana klasörü altındaki yedekler klasörü içine kopyalar.)
14. XCOPY: Bir klasörü istenilen klasöre tüm dosya ve alt klasörleriyle birlikte kopyalar.
XCOPY <Kaynak> <Hedef> </s> </e>
/S: Boş olanların dışındaki klasör ve alt klasörleri kopyalar.
/E: Boş olan klasörleri de kopyalar.
XCOPY Türkiye\*.* Türk (Türkiye klasörünü tüm alt klasör ve dosyalarıyla birlikte Türk klasörü içine kopyalar.)
15. FORMAT: Belirtilen disk ya da disketi DOS işletim sisteminin kullanımına hazır hazır hale getirir. Yani disk yada disketi biçimlendirir (formatlar.). Formatlanan disk yada disket üzerindeki tüm bilgiler silinir.
Format <Sürücü İsmi:> /V /F /S /U /Q
/V: Formatlanan birime etiket (isim) vermek için kullanılır.
/F: Disket formatlarken formatlanan disketin kapasitesini belirtmek için kullanılır. 1,44 yada 720 olarak belirlenebilir. Ancak 1,44 MB’lık disket formatlanırken belirtilmese de olur.
/S: Disketi önce formatlar sonra sistem (başlangıç) dosyalarını diskete kopayalayarak disketi açılış (başlangıç-sistem) disketi yapar.
/U: Disk yada disket koşulsuz olarak yeni baştan biçimlendirilir. Yani sektörler ve izler(Tarck) yeniden oluşturulur. Bu şekilde formatlanan disk yada disket içindeki bilgiler kurtarılamaz.
/Q(Quick): Hızlı formatlamadır. Sektör ve izleri yeniden oluşturmaz. Sadece disk yada disket üzerindeki bilgileri siler.
Format C: (Sabit diski formatlar).
Format A: (Disketi biçimlendirir ve başlangıç disketi yapar).
Format A: /F:720 (720 KB’lık disketi biçimlendirir)
Format C: /U /V:ANADOLU (Sabit diski koşulsuz olarak yeniden formatlar ve Etiketini (ismini) ANADOLU yapar.
Format A: (Disketi hızlı biçimlendirir. Yani sadece içindeki bilgileri siler).
16. DISKCOPY: Bir disketin bire bir kopyasını başka bir diskete çıkarmak için kullanılır. Yani bir disketin aynısından bir tane daha oluşturur. Kopyalanacak disketlerin kapasiteleri birbirine eşit olmak zorundadır. Diskcopy A: A: nokta şeklide kullanılır. Bu komut verildikten sonra önce kaynak disket disket sürücüye takılır. Daha sonra bilgisayar boş olan hedef disketi takmanızı ister.
17. SCANDISK: Disk yada disketi hatalara karşı tarar. Hata ile karşılaşırsa düzeltir.
SCANDISK <Sürücü İsmi:> şeklinde kullanılır.
Scandisk A: (Disketi hatalara karşı tarar. Hata bulursa düzeltir)
Scandisk C: (Sabit diski hatalara karşı tarar. Hata bulursa düzeltir)
18. ATTRIB: Dosyalara belirli nitelikleri (Özellikleri) kazandırmak için kullanılır. Dır komutunun /A parametresiyle dosyaları niteliklerine göre listeleyebiliyorduk. İşte bu nitelikler dosyalara Attrib komutu ile kazandırılır. 4 çeşit dosya niteliği vardır: 1) Gizli (H-Hidden) 2) Arşiv (A-Archive) 3) Sistem (S-System) 4) Sadece Okunabilir (R-Read Only). Attrib komutunun kullanım şekli:
ATTRIB <Dosya İsmi> + <Kazandırılacak Nitelik>
C:\>ATTRIB oku.doc +h (Oku.doc dosyasına gizlilik özelliği kazandırır).
C:\>ATTRIB tablo.xls +r (tablo.xls dosyasına sadece okunabilirlik özelliği kazandırır.)
Örneklerdede görüldüğü gibi dosyaya nitelik kazandırmak için ilgili niteliğin başına + işareti konuluyor. Dosyadan herhangi bir niteliği kaldırmak için de ilgili niteliğin başına – işareti konulur.
C:\>ATTRIB oku.doc -h (Oku.doc dosyasındaki gizlilik özelliğini kaldırır).
C:\>ATTRIB tablo.xls -r (tablo.xls dosyasındaki sadece okunabilirlik özelliğini kaldırır.)
19. SYS: Başlangıç disketi oluşturmak için kullanılır. Hatırlayacağınız gibi başlangıç disketini oluşturmak için diğer bir yol Format komutunun /S parametresini kullanmaktı.
SYS C: A: (Sabit diskteki açılış dosyalarını diskete aktararak başlangıç disketi oluşturur. Bu işlem bilgisayar göçmeden önce yapılmalıdır. Bilgisayar göçtükten sonra oluşturulan bu disket kullanarak bilgisayarın açılması sağlanır).
SYS A: C: (Disketteki açılış dosyalarını sabit diske aktarır. Bilgisayar göçtükten sonra başlangıç disketi ile açılır ve bu komut verilirse artık açılış disketine gerek kalmadan bilgisayar sabit diskten açılabilir.).
20. CHKDSK (Check Disk): Disk yada disketi check (kontrol) eder. Disk yada disket üzerindeki toplam alanı, ne kadarının kullanıldığını ne kadarının kullanılmadığını gösterir. Ayrıca disk yada disketteki hataları kontrol ederek düzeltir. Ancak artık bu komut Scandisk komutu çıktıktan sonra çok fazla kullanılmamaya başlanmıştır.
21. Dos işletim sisteminde farklı bir sürücüye geçmek için <sürücü ismi:> kullanılır. Örneğin sabit diskten diskete geçmek için C:\>A: komutu verilir.
C:\>A:
A:\>D:
D:\>C:
C:\>
win7 de calışan komutlar cmd =>
Komut İstemi , Windows 7 için toplamda 230 üzerinde komut çalıştırabilmenizi sağlar. Komutlar , Windows 7 süreçlerini otomatikleştirmek, toplu iş dosyaları oluşturmak ve sorun gidermek-tanılamak gibi görevleri yerine getirmek için kullanılır.
Windows 7 Komutları, CMD komutları da denen bu komutların tam listesi aşağıdadır:
access.cpl : Erişebilirlik Kontrolleri için
hdwwiz.cpl veya devmgmt.msc : Aygıt Yöneticisi
appwiz.cpl : Program Ekle veya Kaldır
control admintools : Yönetimsel Araçlar
control userpasswords2 : Kullanıcı Hesapları
calc : Hesap Makinası
certmgr.msc : Sertifika yönetimi
charmap : Karakter Eşleştirme
chkdsk : HardDisk Hata Düzeltme Aracı
cmd : Komut İstemi
control : Denetim masası
control printers : Aygıtlar ve Yazıcılar
credwiz : Windows’ ta Depolanan kullanıcı adları ve parolalar
dcomcnfg : Bileşen Hizmetleri
compmgmt.msc : Bilgisayar Yönetimi
timedate.cpl :Tarih ve Saat
dxdiag : Direct X Sorun Gidericisi
cleanmgr : Disk Temizleme Aracı
diskmgmt.msc : Disk Yönetimi
dfrgui : Disk birleştiricisi
diskpart : Disk Bölümleme Yöneticisi
dpinst : Sürücü yükleme sihirbazı
dpiscaling : Ekran DPI ölçeklendirme
dvdplay : Geçerli medya yürütücüsünü çalıştırır
control desktop : Kişileştirme
desk.cpl : Ekran Çözünürlüğü
control color : Görüntü Ayarları – Renk Düzeni
cliconfg : SQL Server Client Ağ Yardımcı Programı
verifier : Sürücü Doğrulama Yöneticisi
eventvwr veya eventvwr.msc : Olay Görüntüleyicisi
fxscover : Fax ayarları
fsmgmt.msc : Paylaşılan klasörler
sigverif : Dosya İmzalama Yöneticisi
control folders : Klasör Seçenekleri]
control fonts : Yazı Tipleri
fonts : Yazı Tipi Klasörü,Fonts
joy.cpl : Oyun Kumandaları
gpedit.msc : Yerel Grup İlke Düzenleyicisi
iexpress : Iwxpress Sihirbazı
iscsicpl : ISCSI başlatıcısı/Ağ alanındaki bilgisayarların ağdaki diğer bilgisayarlarda ki medyalara erişimi ile ilgili hizmet
inetcpl.cpl : İnternet Seçenekleri
ipconfig : ip yöneticisi
ipconfig /all :Tam yapılandırma bilgilerini gösterir
ipconfig /displaydns : NS çözümleyicisi önbelleğinin içeriğini görüntüler
ipconfig /flushdns : NS çözümleyicisi önbelleğini temizler
ipconfig /release : Belirtilen bağdaştırıcı için IPv4 adresini bırakır
ipconfig /renew : Belirtilen bağdaştırıcı için IPv4 adresini yeniler
ipconfig /registerdns : Tüm DHCP kiralarını yeniler ve DNS adlarını yeniden kaydettirir
ipconfig /showclassid : Bağdaştırıcı için izin verilen tüm DHCP sınır kimliklerini görüntüler
ipconfig /setclassid : HCP Sınıf kimliğini değiştirir
javaws : Java Control Panel
control keyboard : Klavye Özellikleri
secpol.msc : Yerel Güvenlik İlkesi
lusrmgr.msc : Yerel Kullanıcılar ve Grupları
logoff : Geçerli Oturumu kapatır
lpksetup : Dil paketi yükleyicisi (Dil ekleyip kaldırma yönetimi)
main.cpl veya control mouse : Fare Özellikleri
mblctr : Sadece notebooklar için windows mobility center
mobsync : Eşitleme merkezi
msdt : Microsoft destek tanı aracı
msra : Windows uzaktan yardım
ncpa.cpl yada control netconnections : Network Connections/Ağ Bağlantıları
notepad : Not Defteri
Netplwiz : Kullanıcı hesapları
osk : Ekran Klavyesi
perfmon veya perfmon.msc : Performans izleyicisi
telephon.cpl : Telefon ve Modem Seçenekleri
powercfg.cpl : Güç Seçenekleri
p2phost : Yakındaki kişiler
perfmon : Güvenlik ve performans izleyicisi
presentationsettings : Sunum ayarları
PrintBrmUi :Yazıcı gönderim sırası ve yazıcı yönetimi
rekeywiz : Dosya şifreleme sistemi
eudcedit : Özel Karakter Düzenleyicisi
intl.cpl : Bölge ve Dil Seçenekleri
regedit : Kayıt Defteri Düzenleyicisi
mstsc : Uzak Masaüstü Bağlantısı
rsop.msc : Microsoft Yönetim Konsolu
control schedtasks : Görev Zamanlayıcısı
wscui.cpl : Windows Güvenlik Merkezi
services.msc : Hizmetler
fsmgmt.msc : Paylaşılan Klasörler
shutdown : Windows’u Kapat
mmsys.cpl : Ses ve Sesler
odbcad32 : ODBC Veri kaynağı yöneticisi
optionalfeatures : Windows özellikleri
msconfig : Sistem Yapılandırması
SFC : Tüm korumalu sistem dosyalarının bütünlüğünü tarar ve hatalı sürümleri, doğru Microsoft sürümleri ile değitirir
sfc /scannow : Tüm korumalı sistem dosyalarının bütünlüğünü olanaklı olduğunda tarar
sysdm.cpl : Sistem Özellikleri
sdclt : Yedekleme durumu ve yapılandırması
shrpubw : Paylaşım oluşturma sihirbazı
slui : Windows etkinleştirme
sndvol : Ses düzeyi karıştırıcı
snippingtool : Ekran alıntısı aracı
soundrecorder : Ses kaydedicisi
StikyNot : Yapışkan notlar
SystemPropertiesAdvanced : Gelişmiş sistem ayarları
SystemPropertiesComputerName : Bilgisayar ayarlarını değiştir
SystemPropertiesDataExecutionPrevention : Veri yürütme engellemesi
SystemPropertiesHardware : Donanım ayarları
SystemPropertiesPerformance : Performans ayarları
SystemPropertiesProtection : Sistem koruması
SystemPropertiesRemote : Sistem de ki uzak sekmesinin ayraları
taskmgr : Windows Görev Yöneticisi
tabcal : Çizim tablası ayarlama aracı
TpmInit :TPM başlatma sihirbazı
utilman : Erişim Kolaylığı Merkezi
firewall.cpl : Windows Firewall/Windows Güvenlik Duvarı
winver : Windows Hakkında versiyon ve bilgi ekranı
magnify : Windows Büyüteç
wmimgmt.msc : Konsol Denetimi
syskey : Windows Sistem Güvenlik Aracı
wf.msc : Gelişmiş güvenlik ayarları ile windows güvenlik durumu
wfs : Fax ve scanner
wiaacmgr : Tarayıcı ayarları/Browser settings
wuapp : Windows update
wusa: Windows update tek başına yükleyici
write : Wordpad
